Alice Luth is jarenlang, samen met haar man Jan-Meindert als ondernemer actief geweest in Ulrum. Ze zijn de eigenaars van het pand Luth en zij weet veel over de detailhandel in de regio.
Opbouw zaak
“Wij hadden een woninginrichtingsbedrijf. In 1940 begonnen mijn schoonouders met een textielwinkel. Ze verkochten van alles. Van petten tot korsetten, kinderkleding, werkkleding… alles wat met textiel te maken had. In januari 1966 is het hele pand, inclusief. woonhuis afgebrand. Ze kozen ervoor om alles nieuw op te bouwen. Dat was best ambitieus van opzet met een grote showroom. Maar je moet ook bedenken, mensen hadden toen nog weinig auto’s en er was nog geen sprake van het grote winkelaanbod zoals tegenwoordig. De kunst was eerder om goederen je winkel in te krijgen dan om ze weer te verkopen. Dat is nu eerder andersom. In die tijd was ‘Luth Ulrum’ echt een toonaangevend bedrijf in De Marne.
In 1972 is mijn man in de zaak gekomen. Die had al enkele jaren ervaring opgedaan in diverse detailbedrijven en had ook een Middenstandsopleiding richting textiel gevolgd. In 1977 zijn we radicaal met kleding gestopt. We zagen in dat je je ook op een dorp meer moest specialiseren. Meubelen zijn er toen wel weer bijgekomen. Begin jaren ’80 kregen we door dat alleen een zaak in Ulrum niet genoeg zou blijven. Aangezien mijn man erg in bedden geïnteresseerd was (en ook nu nog is), hebben we in Groningen een speciaalzaak geopend die puur op slaapkamers gericht is. Daar waren we heel tevreden over. We maakten met beide bedrijven gebruik van één bezorgdienst en hadden in Ulrum voorraad voor Groningen.”
De kentering
“Vanaf zo ongeveer 2008 liep de verkoop in Ulrum langzaam terug. Daarvoor zijn diverse oorzaken aan te wijzen, verschuiving van de verkoop naar bouwmarkten, minder huizenverkoop, mensen worden steeds mobieler, internet enzovoort. Op den duur verkochten we voornamelijk nog allerlei kleinigheden en dat bracht wel veel gezelligheid, maar we hebben toch rigoureus gezegd: “Nou doen we de deur dicht.” Het werd moeilijker de bezetting rond te krijgen, ik heb kleinkinderen, wilde meer voor mijn ouders zorgen. Er is geen opvolging. Dat is de tragiek van winkels in veel dorpen. Toch zie je weinig leegstand, want van veel winkels wordt met een verbouwing weer een woning gemaakt.”
Leens
“Heel lang is er in de politiek in Gemeente De Marne gedacht: die middenstanders moeten zichzelf maar redden. Dat loopt wel. Tot onderzoek uitwees dat als alles doorging zoals het was, er over circa twintig jaar nauwelijks meer een winkel in de Marne zou overblijven. In Ulrum werden in korte tijd een aantal ondernemers 65 jaar. Die zijn binnen een paar jaar allemaal tegelijk gestopt. En als er geen opvolging is, komt er niks voor terug.
Als we de detailhandel, voor de dagelijkse boodschappen in de Marne willen behouden, moeten deze winkels bij elkaar in één centrum gaan zitten. Na een groot en zeer uitgebreid onderzoek werd daarvoor als beste vestigingsplaats een locatie in Leens gevonden. Daar staat sinds 2013 nu een winkelcentrum.” Het geeft Alice, die vanaf het begin bij het project betrokken is geweest, een dubbel gevoel. “De vestiging van in elk geval twee supermarkten zal de doodsteek zijn voor veel winkels hier in de regio. Er komt ineens uit het niets een Jumbo en een Aldi bij.”
De toekomst: kansen en onmogelijkheden
Alice ziet geen toekomst voor een gevarieerde middenstand in Ulrum. “Er is vrijwel niemand in Ulrum die helemaal zonder vervoer zit. Voor grotere, niet dagelijkse aankopen is men al jaren op de verdere omgeving aangewezen. Door subsidie of andere maatregelen een gevarieerd winkelbestand in stand houden is trekken aan een dood paard.” Wel hoopt zij van harte dat er ruimte blijft voor een goede dorpssupermarkt met een postagentschap enzovoort. “Die is er nu nog wel, het ligt aan de inwoners of dat in de toekomst zo blijft.”
En ook voor eenmanszaken en thuiswerkers ziet ze volop mogelijkheden in Ulrum. “Die zijn er al veel, hoor! Architecten en bureaus op allerlei gebieden. Er wordt gewerkt aan een glasvezelverbinding mede omdat zij hier naar toe getrokken zijn. Er zijn al een aantal grote villa’s bewoond door mensen van elders omdat ze hier een vrijstaand huis hebben voor prijzen waar je in een stad in het westen net een eengezinswoning kunt kopen. En veel mensen met een artistieke achtergrond komen deze kant op. Je hebt hier nog de ruimte en je hebt veel huizen met een schuur of veel licht voor een atelier. Ze houden ook elke maand open huis met hun kunstroute ‘Route 99’. Dus langzaam vult Ulrum zich wel weer maar op een andere manier dan het was.”
Wonen in Ulrum
Ook wat wonen betreft, ziet Alice de toekomst van Ulrum positief. “Dat er bijna geen winkels zijn, wil niet zeggen dat er niet meer gewoond kan worden. Er zijn jongeren en ouderen die dit juist aantrekt. Er staat ook niet echt veel leeg. Langzaam vult alles zich wel weer. Als leefgemeenschap heeft Ulrum ook echt aantrekkelijke kanten. Dat kleinschalige, de prachtige omgeving, de vrijheid… Maar er moet wel íéts te doen zijn natuurlijk. Een sportvereniging is belangrijk. Ik hoop dan ook heel erg dat de gemeente ons wil steunen met een nieuw of vernieuwd gymnastieklokaal. De bibliotheek in Leens is belangrijk. Die moeten ze echt niet sluiten en ook een school moet in stand gehouden worden. Al maak ik me daar niet echt zorgen over, mits de ouders echt de wil hebben om met elkaar samen te werken. Er zitten vrij veel kinderen op.
Wanneer het aantrekkelijk blijft voor jongeren om hier te wonen, kun je hier ook oud worden.
Burenhulp, soms met een paar kleine handelingen, maakt het voor veel ouderen mogelijk om hier zelfstandig te blijven wonen.”
Toekomst winkelpand Luth
“Tja, wat kunnen we ermee? Het is 600 vierkante meter, maar het is wel opgedeeld in verschillende eenheden en er zit niveauverschil in omdat de straat omhoog loopt, de terp op. Er is in het verleden wel eens zeer geïnteresseerd naar gekeken, maar daar is toen niets uit gekomen. Het is wel echt een heel mooi pand. Je kunt het goed in tweeën opdelen, eventueel in drieën maar dat wordt moeilijker. Ik zie wel mogelijkheden voor iemand die veel showroomruimte nodig heeft voor een bijzonder product waar mensen echt voor willen omrijden. Motoren of caravans bijvoorbeeld. Dat zie ik nog wel voor me.”
De komende tijd heeft het winkelpand van Luth een bestemming. Het wordt de uitvalsbasis van DEEL& Ulrum. De gasten van het project zullen in het appartement verblijven en kunnen experimenteren met bestemmingen voor het winkelpand op de benedenverdieping.
