Roeg & Roem is van 24 tot 28 maart in Ulrum om de bewoners van het dorp te ondersteunen bij de verschillende opgaven die zij voor zichzelf hebben geformuleerd. Iedere dag staat een andere opgave centraal. We trapten de eerste dag af met het thema herbestemming van (leegstaande) panden. Een goede aanleiding om ons format labLOKAAL in te zetten! In overleg met de bewoners kozen we voor het pand aan de Noorderstraat 11-15, beter bekend als Pand Luth. Een voormalige woningstoffeerderij en nu tijdelijk in gebruik als infocentrum voor Project Ulrum 2034, logeerwoning voor de gasten van DEEL&Ulrum en opslagruimte van de familie Luth.
Belangrijkste uitkomst van de avond? De casus blijkt niet zozeer een nieuwe invulling voor pand Luth, vooral de vraag: ‘Hoe behoud je een aantrekkelijke uitstraling van de voormalige winkelstraat wanneer winkels steeds meer als woningen gebruikt worden? Binnen het project Deel&Ulrum zijn er voldoende mogelijkheden en ideeën om hier mee aan de slag te gaan, de vraag is vooral in welke vorm.
Pand Luth is een pand van ruim 600 m2 waar jarenlang een bloeiende zaak gevestigd was. Maar met de bevolkingskrimp en de concentratie van voorzieningen in de grotere kernen bleek deze zaak ook te groot voor Ulrum en is daarom in 2011 gesloten. Het komende jaar heeft het pand een tijdelijke functie, maar wat zijn daarna de mogelijkheden? De eigenaren zitten er nog niet meteen mee omhoog, maar hoe voorkom je (nog) een leeg winkelpand met een negatieve uitstraling op zijn omgeving?
Met een zestal bewoners, de Roeg & Roemers en twee gasten gingen we aan de slag met de casus. Eerst maar eens even flink klagen, zodat we dat voor de rest van de avond kunnen parkeren: ‘Ulrum.. je bent er zo voorbij, ’t waait hier altijd, Ulrum, waar ligt het eigenlijk?’ Maar eigenlijk vonden de bewoners het vooral lastig om zo te klagen, nu ze juist zo bezig zijn met het denken in kansen en kwaliteiten. Maar al pratende blijkt het verdwijnen van voorzieningen naar nabij liggende kernen, de vergrijzing en het gebrek aan uitstraling van het dorp wel zorgen te baren. Zwaktes van pand Luth zijn de grootte, het feit dat een deel van het pand in gebruik is en blijft en dat het geen karakteristiek gebouw is.
Maar wat is dan de kracht van Ulrum en waar liggen kansen? De rust van het echte platteland, de daadkracht van de bewoners en het actieve verenigingsleven van het dorp die resulteert in het ambitieuze project 2034 en allerlei activiteiten voor jong en oud, toerisme en recreatie mogelijkheden zijn kwaliteiten waar het dorp trots op mag zijn. En die vergrijzing biedt kansen voor nieuw ondernemerschap en voorzieningen en kan een ‘unique selling point’ zijn om uit te buiten: ‘Het is hier goed en rustig oud worden!’ Pand Luth biedt kansen, omdat het centraal gelegen is, er veel grond bij zit en het opgedeeld kan worden in verschillende ruimtes. En met de huidige invulling staat het pand er netjes bij.
We begonnen de avond met Pand Luth als casus, maar komen in de discussie steeds meer tot de conclusie dat het vraagstuk niet zozeer een nieuwe invulling voor dit ene pand is, maar eigenlijk vooral de uitstraling van de voormalige winkelpanden (waaronder pand Luth) betreft: hoe behoud je een aantrekkelijke uitstraling van de voormalige winkelstraat wanneer winkels steeds meer als woningen gebruikt worden? De voormalige winkeletalages die je een blik in de winkel gaven, zijn in de loop der tijd veranderd in een grote glazen pui met veelal gordijnen erachter. Je ziet vooral een voormalige winkel en geen woning. Gevolg: een stille winkelstraat waar het verdwijnen van voorzieningen letterlijk zichtbaar is.
Het besef dat de Noorderstraat geen bruisende winkelstraat met volop voorzieningen meer gaat worden is er allang in Ulrum. Maar tegelijk liggen er voldoende kansen om op in te spelen:
– het toerisme en de recreatiemogelijkheden van de regio
– een groeiende seniorenmarkt in het dorp en omgeving
De uitdaging is vooral om de Noorderstraat een nieuwe identiteit te geven nu het niet langer een winkelstraat is en weer tot een aantrekkelijke plek te maken. Verschillende ideeën vlogen over tafel:
– Organiseer een startbijeenkomst voor alle bewoners van de Noorderstraat over de ‘nieuwe Noorderstraat als woonstraat’. Zorg dat je iets te bieden hebt dat de eigenaren prikkelt om mee te doen en geef het project een positieve insteek: samen gaan we er iets moois van maken! De huidige invulling van pand Luth kan daarin een mooi voorbeeld zijn. Maak het project onderdeel van Deelproject ‘Deel&Ulrum’ en de opgave aanpak van (leegstaande) panden.
– Start een project om de voormalige etalages een visueel aantrekkelijke invulling te geven met bijvoorbeeld kunst of mini museums.
– Creëer een stimuleringsbudget om de gevels van de voormalige winkelpanden te verbouwen van winkelgevel naar woongevel.
Ter inspiratie nog een aantal voorbeelden van wat voor mogelijkheden zo’n winkelpui zoal biedt zonder al te grote investeringen: :
– Benut de voormalige etalages als expositieplek (gebeurt ook al in Ulrum!) voor lokale kunstenaars, zoals in Winschoten en Leeuwarden.
– Maak van een raam een inspiratie en -brainstormplek met behulp van raamstiften.
– Geef startende ondernemers de mogelijkheid om een tijdelijk winkeltje te openen, bijvoorbeeld met streekproducten. In Groningen worden diverse leegstaande winkelpanden op deze manier gebruikt en komt er weer levendigheid in verpauperde winkelstraten.
Wat het ook wordt, de uiteindelijke invulling zal er één moeten zijn die bij Ulrum en de bewoners en het karakter van de Noorderstraat past. Wij komen over een paar jaar zeker nog eens kijken en zijn heel benieuwd wat dan de nieuwe identiteit van de Noorderstraat is!
