Stap voor stap opplussen

De 3e en laatste sessie in Ulrum stond in het teken van het opplussen van de woningvoorraad. Ulrum wil de woningen in het dorp toekomstbestendig maken door te investeren in duurzaamheid en het levensloopgeschikt maken van woningen. Delen van de woningvoorraad zijn verouderd of niet meer passend bij de eisen van deze tijd. Op dit moment zijn de bewoners aan het onderzoeken hoe ze aan deze opgave vorm kunnen geven. Ze hebben vooral behoefte aan het concreet maken van de stappen die doorlopen moeten worden. We werken dus weer toe naar een lijst met concrete tips en een stappenplan om aan de slag te gaan met het opplussen!

Een aantal acties lopen al en Ulrum staat niet alleen in deze opgave. Woningcorporatie Wierden en Borgen heeft plannen om twee keer 19 woningen op te plussen. In april gaat de infraroodcamera door het dorp en worden er per straat warmtefoto’s gemaakt gevolgd door informatieavonden. Ook is de werkgroep DörpsZörg actief met het opzetten van informele zorg en willen ze gaan starten met huiskamergesprekken.

Roeg & Roem verwelkomde deze middag weer een aantal gasten in Ulrum om mee te denken over dit thema: Hans Scheer, manager strategie en beleid bij Woonservice, Robert Visser, bewegingstechnoloog en Luiza Figueira, architecte.

Hans trapt af met het PLUSpakket dat woningcorporatie Woonservice onlangs gelanceerd heeft. Het is een pakket met preventieve maatregelen om de woning aan te passen met b.v. beugels, het verwijderen van drempels of het plaatsen van een extra trapleuning. Het zijn kleine maatregelen die vooral een preventieve werking kunnen hebben. Huurders betalen een kleine huurverhoging voor de aanpassingen en kunnen zelf kiezen van welke aanpassingen ze gebruik willen maken. Misschien ook een mooie optie voor Ulrum? Zowel voor eigenaren als voor huurders? Een tip daarbij is dat de verantwoordelijkheid voor de zorg ook steeds meer bij de gemeente komt te liggen en zij dus ook baat hebben bij een lagere zorgvraag en daarmee in het investeren in preventieve maatregelen. De gemeente is dus een belangrijke partner!

Lastig met dit soort preventieve maatregelen is echter dat bewoners pas tot actie overgaan als het vaak al te laat is. Bewustwording is dus een belangrijk thema in het stappenplan. Je kan daarbij bijvoorbeeld gebruik maken van ambassadeurs: bewoners die hun woning al hebben opgeplust. Ook sociale marketing is een belangrijk tool wat bijvoorbeeld veel ingezet wordt bij campagnes voor energiebesparing. Een tip is om dit met het opplussen ook gebruik te maken van keukentafelgesprekken, bijvoorbeeld in combinatie met de gesprekken die over zorg gevoerd gaan worden en wellicht bij de ruilverkaveling.

Het aanpassen van woningen kan echter niet losstaan van de aanwezigheid van zorg in het dorp. Als ouderen een grote zorgbehoefte krijgen, zal een volledig aangepaste woning helaas niet afdoende zijn en bestaat de kans dat de ouderen op een bepaald moment toch het dorp moeten verlaten. In Drenthe zijn ze door middel van het zorgexperiment aan het onderzoeken of je in krimpgebieden toch voldoende zorg kunt blijven bieden door een andere manier van samenwerken tussen de zorgpartijen en met gebruik van zorgposten in de dorpen waar bewoners terecht kunnen voor vragen en ondersteuning. Maar een goede combinatie van formele en informele zorg, zoals bijvoorbeeld Mondenzorg(t) in Drenthe, kan ook mooie een optie zijn voor Ulrum.

Een ander dilemma bij het opplussen is dat vanwege de krimp het lastig is om grote investeringen te doen in woningen als de vraag naar deze woning wellicht gaat verdwijnen over een aantal jaar. Woonservice onderzoekt daarom bijvoorbeeld de mogelijkheden om een flexibele aanbouw te plaatsen waarmee je een slaapkamer en badkamer op de begane grond kunt realiseren. Hans oppert het idee om een aantal van deze ‘units’ als dorp zelf aan te schaffen en deze te laten rouleren door het dorp d.m.v. een statiegeldsysteem.

Een enorme bulk met informatie kwam deze middag voorbij. Daarom nog even de tips samengevat op een rij:

• Laat de aanpassingen uitvoeren door een lokaal (vrijwillig) klusteam.

• Communicatie is heel belangrijk. Zorg voor een positieve boodschap!

• Maak gebruik van sociale marketing en zet bewoners in als ambassadeurs

• Onderzoek of je een zorgpost/steunpunt kunt creëren in samenwerking met een zorgaanbieder. Bijvoorbeeld in het ontmoetingspunt.

• Zoek naar flexibele en duurzame oplossingen zoals een tijdelijke aanbouw.

• Kijk of je als dorp met voorrang slimme meters kunt plaatsen en je energieverbruik kunt monitoren.

• Benut de lege etalages als ‘showroom’ voor de opplusmogelijkheden.

• ‘Gluren’ bij de buren: laten zien wat andere bewoners al gedaan hebben in hun woning.

En hoe daarmee dan aan de slag? Gezamenlijk werkten we een aantal stappen uit:

1. Bedenk wat je wilt en waarom. Kijk daarbij naar de kwaliteiten die Ulrum al heeft.

2. Inventariseer de behoefte, zowel kwalitatief (waar is behoefte aan) als kwantitatief (hoeveel mensen) en pas zo nodig je ambitie aan.

3. Zoek de juiste samenwerkingspartners en denk na over hun belangen bij dit project: gemeente, corporatie, zorgpartijen, zorgverzkeraar, lokale ondernemers, de al aanwezige ambassadeurs, de lokale bank, de bewoners

4. Maak een ‘concept’ gereedschapskist met maatregelen en start daarmee een pilot in een aantal woningen: test je ideeën en maak de deelnemers van de pilots tot ambassadeurs

5. Aan de slag met het project!